Melisa AY
Daralan sanayide bantlar ekimde de tam kapasite çalışmadı. Özellikle dayanıklı tüketim mallarında yaşanan sert daralma, üretimin lokomotif alanlarından biri olan beyaz eşya sanayisinde krizi görünür kıldı. Hem iç hem de dış talepte süren zayıflama ile kriz, üretimin gerilemesine ve istihdam kayıplarının artmasına yol açtı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ekim ayına ilişkin İmalat Sanayi KKO verilerini açıkladı. İmalat sanayinde kapasite kullanımı bu anket döneminde de 4’te 3’ü göremedi. Bir önceki ankete kıyasla ekimde 0,2 puan artarak yüzde 74,2’ye yükseldi.
İmalatta ürün grubuna göre değerlendirmede dayanıklı tüketim mallarındaki kapasite gerilemesi dikkati çekti. Bu mal grubunda öne çıkan beyaz eşya sanayinde kriz kendini her geçen ay daha fazla belli etti.
Dayanıklı tüketim mallarında kapasite kullanım oranı yüzde 69,3 oldu. Bu oran bir önceki ayda yüzde 70,3 iken bir önceki yılın aynı ayında yüzde 72,2 olarak gerçekleşmişti. Mobilyada bu oran yüzde 75,8 olurken elektronikte yüzde 69,9’da kaldı. Motorlu kara taşıtlarında kapasitenin yüzde 74,1’i kullanılabildi.
Dayanıklı tüketim malları içinde beyaz eşyalar, hem üretim hem de satışlardaki daralmayla öne çıktı. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre üretim, talepteki zayıflamayla geriledi. Ülkenin üretimde dünya 2’ncisi olduğu beyaz eşyada hem iç hem de dış talep daraldı.
Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre 2021 yılında 34 milyon 80 bini aşan toplam üretim, her geçen yıl geriledi. 2024 yılında toplam 31 milyon 825 bin 107 beyaz eşya üretilirken bu yılın ocak-ağustos döneminde üretilen eşya sayısı 19,6 milyon adet oldu.
TÜRKBESD verilerine göre geçen yılın ağustos ayına kıyasla bu yıl aynı ayda iç satışlar yüzde 7, ihracat yüzde 7 ve üretim yüzde 9 daraldı.
Üretimde liderliği nedeniyle ihracatı da yüksek olan Türkiye beyaz eşya sektöründe dış satışlar, 2021’den beri geriliyor. 2021’de 26 milyon adede yakın gerçekleşen toplam ihracat, 2024’te 22,4 milyon adede kadar geriledi. Ocak-ağustos döneminde ise ihracat 13,4 milyon adette kaldı. Aynı dönemde iç satışlar da azaldı. Toplam iç satış 6,7 milyon adede kadar geriledi. Geçen yılın toplamında iç satışlar 10 milyon 175 bin adet olmuştu.
BİNLERCE İŞ KAYBI
Daralan sanayide işten çıkarmalar artarken dayanıklı tüketim malları üretilen fabrikalar da küçülüyor. Üretim bantları duran, satış hacmi daralan sektörde iş kayıpları ise arttı. TÜİK verilerine göre dayanıklı tüketim mallarında ücretli çalışanlar, ağustosta geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3,3 gerileme kaydetti. Burada çalışanlar krizin hissedildiği son bir yılda 11 bin kişiyi aşkın azaldı. Yılın başından bu yana bu alanda 8 bin 158 kişi işini kaybetti.
