Araştırma şirketi Dorinsight’ın 18 yaş üstü, farklı sosyo-ekonomik sınıflardan bin kişiyle gerçekleştirdiği çalışma, Türkiye’de sinemaya gitme alışkanlıklarının ekonomik koşullar karşısında nasıl değiştiğini ortaya koydu. Araştırma sonucu, artan fiyatların ve dijital platformların yükselişinin sinemayı birçok kişi için “planlı bir lüks” hâline getirdiğini gösteriyor.
SİNEMAYA GİTMEK LÜKS BİR DENEYİM
Araştırma verilerine göre katılımcıların yüzde 34’ü sinemaya gitmeyi lüks tüketim, yüzde 47,5’i “kısmen lüks” olarak tanımlıyor.
Araştırma sonuçlarına göre her 10 kişiden 8’i, sinemayı rutin bir etkinlikten ziyade planlanması gereken bir harcama kalemi olarak görüyor. Katılımcıların yüzde 61’i bilet ve menü fiyatlarındaki artış nedeniyle sinemaya daha az gittiğini, yalnızca yüzde 9,6’sı sıklığın arttığını belirtiyor.
Bu fark, fiyat artışlarının özellikle alt gelir gruplarında sinema katılımını doğrudan etkilediğini ortaya koyuyor.
DİJİTAL PLATFORMLAR SİNEMANIN YERİNİ ALIYOR
Verilere göre, katılımcıların yüzde 49’unun dijital platform aboneliğine sahip olduğu görülüyor.
Ekonomik koşullar izleme tercihlerini de şekillendiriyor. Her 10 kişiden 7’si, “Evde film izlemeyi tercih etmemin nedeni ekonomik sebepler” ifadesine katılıyor. Üst gelir grubunda oran yüzde 62 iken, alt gelir gruplarında bu oran yüzde 76’ya çıkıyor. Bu tablo, dijital platformların “ekonomik erişilebilirlik” avantajıyla sinemanın doğrudan rakibi hâline geldiğini gösteriyor.
BÜTÇELER DİJİTALE KAYDI, ÖNCELİKLER DEĞİŞTİ
Araştırmaya göre tüketiciler artık eğlence bütçelerini sinema salonlarından dijital platformlara yönlendiriyor. Katılımcıların yüzde 62’si dijital platformlara sinemaya kıyasla daha fazla bütçe ayırdığını, yalnızca yüzde 21,3’lük bir kesimin sinemaya daha fazla harcama yaptığını belirtiyor.
Dorinsight verilerine göre dijital platformlar artık yalnızca bir alternatif değil; ekonomik gerekçelerle tercih edilen yeni bir eğlence standardı. Kullanıcıların dijital platformları tercih etme motivasyonları ise geniş içerik seçeneğinden çok, esneklik ve konfor.
“FİYAT, ERİŞİM VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖN PLANA ÇIKIYOR”
Araştırma sonucunu yorumlayan Dorinsight Kıdemli Proje Müdürü Çağdaş Mert, şunları söyledi:
“Sinema, uzun yıllardır insanların hem sosyalleşme hem de duygusal kaçış alanıydı. Ancak bugün ekonomik koşullar bu deneyimin biçimini yeniden tanımlıyor. Artan yaşam maliyetleriyle birlikte, tüketiciler artık kültürel harcamalarında daha rasyonel davranıyor; eğlence tercihlerinde fiyat, erişim ve sürdürülebilirlik gibi kriterler ön plana çıkıyor. Araştırmamızda görüyoruz ki gelir seviyesi fark etmeksizin sinemaya gitmek artık planlı bir karar hâline geldi.
Özellikle C2DE grubunda sinemaya gitmek bir ‘lüks aktiviteye’ dönüşürken, AB grubunda bile bu davranış ‘maliyet-fayda’ denklemine göre şekilleniyor. Dijital platformlar bu noktada yalnızca bir alternatif değil, ekonomik anlamda ‘kontrollü tüketim biçimi’ olarak konumlanıyor. İnsanlar aylık sabit üyelik ücretini, belirsiz sinema harcamasına tercih ediyor. Bu da bize eğlence ekonomisinin, artık ‘erişilebilirlik’ kavramı etrafında yeniden tanımlandığını gösteriyor. Sinema salonları toplumun duygusal belleğinde yerini korusa da tüketici davranışındaki dönüşüm çok açık: Fiyat baskısı arttıkça, kültürel tüketim deneyimi daha bireysel, daha hesaplı ve dijital eksenli bir hale geliyor.”
