Pablo Meriguet *
14 Ekim’de Arjantin’in sağcı devlet başkanı Javier Milei Washington’da ABD’li mevkidaşı Donald Trump ile buluştu. Sabahın erken saatlerinde Amerikan başkentine ulaşan Milei, Arjantin’in libertaryan yönetiminde zorlanan ekonomisinin Trump sponsorluğunda dengelenebilmesi için yaklaşık 20 milyar dolarlık bir kurtarma paketinin sözünü almayı umuyordu.
Milei’ye Amerikan ziyaretinde başkanlık genel sekreteri de olan kız kardeşi Karina Milei ve Merkez Bankası başkanı Santiago Bausili eşlil etti. Tartışılan konular arasında iki ülkenin ticari ilişkilerinin yanı sıra Arjantin’deki Çin etkisi de vardı.
TRUMP MİLEİ’Yİ KURTARDI
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, 9 Ekim’de Twitter(X)’ten yaptığı paylaşımda “Bugün doğrudan Arjantin pesosu aldık” demişti.
Arjantin’in ekonomik krizinin “akut likidite azlığı dönemi” olduğu ve ancak ABD’nin çöküşten kurtarabileceği ve kurtarması gereken “tedbirli bir finansal strateji” olarak tasvir etti.
Bessent, Güney Amerikan ülkesinin hali hazırda yürürlüğe konan yapısal reformlara ve “güçlü ekonomik temellere” sahip olduğunu ve “dolar cinsinden ciddi ihracat ve döviz rezervi üreteceğini” söyledi.
Hazine Bakanı ayrıca IMF’nin Milei’nin ekonomi politikalarını desteklediğini hatırlattı.
Bessent ayrıca;
“Arjantin merkez bankasıyla 20 milyar dolarlık swap çerçevesini neticelendirdik. ABD Hazinesi piyasaların sakinleşmesi için temin edilmiş tüm istisnai önlemleri de alacaktır. Bakan Caputo’ya Başkanımız Donald Trump’ın Önce Amerika ekonomik liderliğinin adil ticareti ve Amerikan yatırımlarını destekleyen tüm müttefiklerimizi güçlendirmeye odaklandığının altını çizdim… Trump yönetimi ABD’nin müttefiklerine desteğimiz konusunda kararlı ve bu anlamda, Arjantin’in yatırım teşvikleriyle ABD’nin stratejik ortaklarımıza yatırımı güçlü biçimde destekleyecek araçlarımız üzerine konuştuk” dedi.
Dolayısıyla kendisi de ekonomist olan Milei’nin yıllarca en radikal neoliberalizm biçimlerinin ideologluğunu yaptıktan sonra dolarsızlıktan bocalayan ekonomisini ABD kurtarmayı umuyor. Devletin boyutunu düşürmeye, kamu şirketlerini özelleştirmeye ve kamu politikalarını ortadan kaldırmaya odaklı ortodoks program bütçe açığı gibi birkaç ekonomik göstergeyi düzeltmiş gözükse de şimdi ancak ABD’nin devasa desteği ile kurtulabileceği bir bataklığa sürüklenmiş duurmda.
Arjantin çok ciddi boyutlarda para kaybederek birçok yatırımcının varlıklarını satmasına ve bunun sonucu olarak da parasal likidite krizine yol açtı. Anlaşma ile Milei tarihi bir dolar enjeksiyonunu cebine koydu, daha geçtiğimiz Nisan ayında Buenos Aires’e birkaç milyar dolar borç veren IMF, bu hızda bu kadar miktarda borcu veremezdi.
YARDIM MI ŞANTAJ MI?
Arjantin’de 26 Ekim’de gerçekleşecek seçimler öncesi ilginç bir durum ortaya çıktı, hatırlatmak gerekir ki Milei’nin partisi son seçimleri zaten (Arjantin’de 70 yıldan fazladır toplumsal adalet, milliyetçilik ve bağımsızlık adına en önemli siyasi güç olan) Peronizme açık ara farkla kaybetmişti. Trump’ın kendisi de ikili bir basın toplantısında bu durumun altını çizerek gelecek ekonomik desteğin Milei’nin seçim zaferi için hayati önemde olduğunu belirtmişti:
“Seçimlere az kaldı ve bu tüm dünyanın izleyeceği büyük bir seçim olacak çünkü Milei mükemmel bir iş çıkardı ve bu da belli dertleri beraberinde getiriyor. Bence zafer çok önemli… Çünkü eğer bir sosyalist ya da New York’taki gibi bir komünist kazanırsa yatırım yapma konusunda çok daha farklı düşünürsünüz… Eğer Milei kazanmazsa… Eğer böyle bir şey olursa Arjantin konusunda çok da cömert davranmayız.”
Trump Milei’yi kurtarma paketine sponsorluğu sebebiyle ağır eleştiri almış, kimi destekçileri dahi “Önce Amerika” sloganının tam tersi yönde somutlaşacağını ummuştu. Ek olarak, birçok Amerikalı çiftçi soya fasulyesinde iki ülke arasındaki rekabet açısından bu anlaşmayla Arjantin’deki büyük toprak sahiplerinin kazanacağı avantaj sebebiyle Trump’ın Arjantin’e desteğinden şikayetçi.
Washington’ın her yaptığını neredeyse eksiksiz şekilde taklit etmeyi dış politikası haline getiren Milei anlaşmanın ardından Twitter(X)’ten şunları söyledi:
“Beni Beyaz Saray’a kabul ettiğiniz için çok teşekkürler Başkan Trump. Henüz daha başkan olmadan önce de Arjantin Cumhuriyetinin Amerika Birleşik Devletlerinin güçlü bir müttefiki olması gerektiğinin altını çiziyordum ve şimdi Arjantin halkı ülkemizin kaderini belirleme konusunda bana güvendi, bu sözü tutabilmek 10 Aralık 2023’te belirlediğimiz yolda önemli bir adım oldu: Arjantin’i Yeniden Büyük Yapalım (MAGA). Siz ve büyük ülkenizin bize verdiği destek önümüze koyduğumuz uzun reformlar yolumuzda hayati öneme sahipti. Arjantinliler popülizme dönmediğimiz sürece dünyanın en büyük gücünün bizi desteklemeye devam edeceğini biliyorlar. Durum gayet açık: Eğer ülke özgürlük yolundan çıkıp popülizme dönerse, ABD ülkemizi desteklemeyi bırakacak. Öbür türlü arkamızda durmaya devam edecekler.”
Şüphesiz Milei’nin umudu uzun zamandır beklenen ekonomik dengelenmenin gelecek seçimleri kazandıracak bir politik istikrara dönüşebilmesi. Ancak bu hükümet için kolay olmayacak, son anketler özellikle hayat pahalılığı, Milei’nin kendi kız kardeşini de içeren son yolsuzluk skandalları ve halihazırda milyonlarca öğrenciyi, emekliyi, bekar anneyi etkileyen harcama kısıtlamaları sebebiyle nüfusun çoğunun rahatsız olduğunu gösteriyor.
Dolayısıyla Milei Washington’da büyük oynadı, Trump ve hükümetinin liberter başkan konusunda büyük bir bahse girmiş olduğu gibi. Bu bahsin Washington’ın Güney Amerika’da tamamen sadık bir müttefik yaratmasını mı sağlayacağını yoksa Milei’nin neoliberal projesinin Arjantin’in toplumsal ve ekonomik gerçekliği altında ezileceğini yakında göreceğiz.
Çeviren: Yunus Emre Ceren
*defenddemocracy.press
