Gerilmekte olan dünya, değişen teknolojik alışkanlıklar, uzay görevleri, su savaşları ve nükleer tehlikeler…
The World Ahead 2026 — Gazete Oksijen tarafından düzenlenen Türkçe Çevirisi
The Economist dergisinin her yıl sonunda bir sonraki yıl için yayınladığı sayısı bir süre önce raflarda yerini aldı. Türkiye’de ise çok yakından uzun süredir takip ettiğim Gazete Oksijen, son sayısı ile birlikte Türkçe çevirisini ücretsiz olarak okurlarına sunuyor. Ben de notlarımı alırken bu versiyondan faydalandım.
Kuzey Kutbu merkezli bir dünya haritası — Kaynak
Politika ve Jeopolitik
- Avrupa’nın İkilemi: Savunma harcamalarını artırmak zorunda olan Avrupa’nın, kemer sıkma politikaları nedeniyle aşırı sağ partilerin yükseliş riskiyle karşı karşıya olduğu vurgulanıyor.
- ABD Siyaseti: 2026 ara seçimlerinin, ABD’nin yarı otoriter bir rejime evrilip evrilmeyeceği konusunda kritik bir dönüm noktası olacağı belirtiliyor.
- Nükleer Silahlanma: New START anlaşmasının Şubat 2026'da sona ermesi ve Çin’in hızla silahlanmasıyla dünyanın Soğuk Savaş’tan daha tehlikeli bir nükleer yarışa girebileceği uyarısı yapılıyor.
- Uluslararası Düzen: Kurallara dayalı eski sistemin çöktüğü ve yerine pragmatik çıkarların yönettiği “değişken geometri” döneminin başladığı ifade ediliyor.
- Afrika’da Güç Mücadelesi: Çin’in 53 Afrika ülkesine gümrük muafiyeti sağlayarak ABD’nin ticaret vergisi tehditlerine karşı bölgedeki etkisini pekiştirdiği not ediliyor.
- Sudan ve Altın: Sudan’daki iç savaşın, karmaşık bir altın kaçakçılığı ve silah ağı tarafından finanse edildiği, bu ticaretin de barış eğilimlerini engellediği belirtiliyor.
- Kuzey Kutbu Rekabeti: Eriyen buzullar nedeniyle Kuzey Deniz Rotası, Güneydeki dünya ticaretine bir alternatif haline geliyor. Ayrıca bu değişiklik ile Arktik bölgesindeki madenlerin ve Grönland üzerindeki hakların yeni bir jeopolitik çatışma alanı olduğu vurgulanıyor.
Görsel: CEPR “Geopolitical fragmentation and friendshoring” — Kaynak
Ekonomi ve Finans
- Küresel Borç Krizi: Gelişmiş ekonomilerin kamu borcunun, Napolyon Savaşlarından bu yana en yüksek seviyeye çıktığı; İngiltere ve Fransa gibi ülkerin yüksek vergi ve bütçe açığıyla nakit sıkıntısı yaşadığı vurgulanıyor.
- Doların Hakimiyeti: Gelişmekte olan ülkeler dolar bağımlılığını azaltmaya çalışsa da, küresel ticaretin yarısından fazlasının hala dolarla yapıldığı hatırlatılıyor.
- Ticaret İttifakları: 2026'da küresel çapta büyük bir liberal ticaret ittifakının kurulmasının uzak bir ihtimal olduğu, parçalanmışlığın süreceği öngörülüyor.
Özel Sektör ve İş Dünyası
- Nakit Rezervleri: Şirketlerin belirsiz ortamlarda manevra alanı kazanmak için personel sayısını azaltıp rekor düzeyde nakit biriktirmeye odaklandığı belirtiliyor.
- Tedarik Zinciri ve Vergiler: ABD’nin gümrük vergisi tehditlerine karşı şirketlerin fiyat artırma veya tedarik zincirlerini yeniden düzenleme stratejilerini tartıştığı aktarılıyor.
- Geri Bildirim Hataları: Dergi, üniversitelerdeki ifade özgürlüğü ve anayasal kısıtlamaların boyutunu daha önce öngöremediklerine dair bir öz eleştiri sunuyor.
Görsel, yazar tarafından Gemini ile oluşturulmuştur.
Yapay Zeka, Robotlar ve Uzay
- Çin’in Yapay Zeka Vizyonu: Çin’in 2030'a kadar yapay zekayı elektrik kadar yaygın bir altyapı haline getirerek internetin yaygılaşmasında olduğu gibi kültürel etkileşimi dönüştürmeyi hedeflediği belirtiliyor.
- AI ve İstihdam: Yapay zekanın özellikle orta kademe beyaz yakalı işleri hızla devralabileceği, yeni mezunlar için AI okuryazarlığının zorunlu hale geldiği vurgulanıyor. Bu sayede şirketlerin “piramit tipi” yapılaşmadan “elmas tipi” veya “kum saati” yapısına geçişi bekleniyor.
- İnsansı Robotlar: 2040'a kadar robot sayısının insanları geçebileceği tahmin edilse de, fiziksel güvenlik ve düzenlemelerin hala büyük bir engel olduğu not ediliyor.
- Yatırım Getirisi: Şirketlerin AI’ya milyarlarca dolar harcamasına rağmen, pilot projelerin %95'inin henüz somut bir getiri sağlamadığına dikkat çekiliyor.
- Uzay Yarışı: 2026'da Ay’a yapılacak Artemis III görevinin 1972'den sonra ilk insanlı Ay seferi olacağı vurgulanıyor. 2026'da Mars’a yapılacak bir fırlatma için galaksideki en ideal konumu yakalayacak Elon Musk’ın fırlatma penceresini kaçırması halinde 2028'i beklemek durumunda kalacağı söyleniyor.
Görsel, yazar tarafından ChatGPT ile oluşturulmuştur.
İklim, Gıda ve Sağlık
- Su Savaşları: “Tüm tatlı su akışlarının %60'ı ulusal sınırların ötesine geçiyor fakat ülkelerin sadece üçte biri bu kaynakların nasıl kullanılacağı üzerine bir anlaşmaya sahip.” 2026'da uluslararası su paylaşımı anlaşmalarının çökmesi durumunda tarım ve tekstil sektörlerinin büyük darbe alacağı uyarısı yapılıyor.
- Sürdürülebilirlik Yasaları: AB ithalatçılarının artık kakao ve palm yağı gibi ürünlerin ormansızlaştırılmış arazilerden gelmediğini kanıtlamak zorunda kalacağı yeni bir dönemin başladığı belirtiliyor.
- Şekerli Gıdalar: Sağlıksız beslenme alışkanlıklarını dizginlemek isteyen İtalya, Endonezya ve İngiltere gibi ülkelerde bu gıdalar üzerinde ek vergi ve televizyon reklamı yasağı gibi seçeneklerin değerlendirildiği aktarılıyor.
- Kilo Verme İlaçları: Semaglutide patentinin 2026'da dolmasıyla ucuz jenerik ilaçların piyasaya çıkacağı ve bu durumun küresel bir tıbbi devrim yaratabileceği öngörülüyor.
- İklim ve Tarım: El Niño ve La Niña gibi hava olaylarının tarımsal üretim üzerindeki etkisi bu yıl yıkıcı değil, ancak Amerika’daki tarım işçilerinin büyük kısmının belgesiz göçmenlerden oluşmasının ve son dönemdeki göçmen karşıtı yasaların bu sektörü risk altında bırakacağı vurgulanıyor.
Toplum ve Yaşam
- Çin’de Stand-up: İnsanların internetin yarattığı yalnızlıktan kaçmak ve benzer sorunları paylaşanlarla bağ kurmak için komedi kulüplerine yöneldiği belirtiliyor.
- Yaldızlı Çağ Dersleri: Tarihteki zenginleşme dönemlerinin aksine, günümüzdeki teknolojik devrimlerin güçlü bir sosyal vizyondan yoksun olduğu ve eşitsizliği derinleştirdiği not ediliyor.
Özetleyecek olursam şöyle derdim;
Politik ve Jeopolitik eksende adeta kırılmalar ve levha hareketleri gözlemliyoruz. Bu da beraberinde yer kabuğunun enerjisinin dışa vurulmasına (silahlanma ve savaşlar) neden olabilir.
Ekonomik eksende kamu borçları ve artan belirsizlikler kemer sıkmayı teşvik etse de insanların eşitsizliğin daha fazla artmasına pek tahammülü yok.
Yapay Zeka ve Uzay konusunda insanlık 2026'da gerçek bir kırılmaya imza atabilecek fırsatlara sahip.
İklim, Gıda ve Sağlık tarafında da liberteryan paternalizm etkileri ile şekerli gıdalarda daha fazla kısıtlamalar görebilir, bunu yanında zayıflama ilaçlarının sosyal sigortalara dahil olduğunu izleyebiliriz.
Toplum ve Yaşam tarafındaki Çin içgörüsü bana Viktor Frankl’ın şu sözünü hatıraltıyor: “Mizah, ruhun kendini korumak için kullandığı bir başka silahtır.”
“The World Ahead 2026”ya Dair Notlarım was originally published in Türkiye Yayını on Medium, where people are continuing the conversation by highlighting and responding to this story.
