6 Şubat depremlerinin ardından altyapı yenileme çalışmalarının sürdüğü Maraş’ta, taşeron firmaların kamyoncu ve iş makinesi operatörlerine ödeme yapmaması üzerine esnaf eylem yaptı.
CHP Kahramanmaraş İl Başkanı Ünal Ateş, “Kahramanmaraş’ın 6 Şubat depremlerinden sonra sıkıntı ve sorunları bir türlü bitmiyor. Bu kez mağdur olan, kamyoncu ve iş makinesi operatörleri esnafımız” dedi.
Taşeron firmadan alacaklarını tahsil edemeyen kamyoncu esnafı, “Bugün susarsak yarın aç kalırız”, “Garibanın yüzü gülmez mi”, “Esnaf ölüyor”, “Kahramanmaraş esnafına sahip çık”, “Depremde ölmedik altyapı projesinde öleceğiz”, “Depremde sağ çıktık bu projede tükendik hak ediş bizim emek bizim adalet nerede” döviz ve afişleriyle yaşadıkları sıkıntıları protesto etti. CHP Kahramanmaraş İl Başkanı Ünal Ateş, kamyoncu eylemini ziyaret ederek destek verdi.
“DEPREMDEN ÜÇ YIL GEÇTİ, İŞLER HÂLÂ BİTMEDİ”
Ateş, Dünya Bankası kredisiyle yürütülen altyapı yenileme projesinde usulsüz taşeron zinciri oluştuğunu ileri sürerek, şunları söyledi:
“Depremden sonra hızla inşaya başlanılan Kahramanmaraş’ta üç yıl geçti. Hâlâ işler bitmediği gibi, bazı işler hâlâ başlamadı. Hâlâ yıkımların sürdüğü yerler var. Bu arada Dünya Bankası’ndan alınan bir krediyle Kahramanmaraş’ın altyapısının yenilenmesi projesi başlatıldı. Büyükşehir Belediye Başkanları bütün alt geçitlere kocaman afişler astırdı; ‘altyapıyı baştan aşağı yeniliyoruz’ diye. Çok güzel, elinize sağlık. Kim bu memlekette bir taşı bir taşın üstüne koyuyorsa gerçekten eline sağlık. Ama altyapı yenilenmesiyle ilgili firmaların şikâyetleri her gün artmakta. Elbistan’da aynı sıkıntı var, merkezde aynı sıkıntı var. Bakın şimdi, bir çerçeve içerisinde silsileyle neler oldu, size onu anlatacağım. Altyapı ihalesini alan bir ana firma var. Bu ana firma işi bir alt taşeron firmaya veriyor. Normalde, bütün işin yüzde 25’inden fazlasının alt taşerona verilmemesi gerekirken bu kural da ihlal ediliyor. O işi alan birinci alt taşeron firma, ondan fazla alt taşeron firma buluyor ve bu işleri onlara veriyor.
“ANA FİRMA ‘BİZİ İLGİLENDİRMİYOR’ DİYOR”
Benim güzel memleketimde, depremden çıktıktan sonra hayata tutunmaya çalışan, evine bir ekmek götürmeye çalışan kamyoncu esnafına, iş makinesi esnafına, ‘gelin kardeşim, şu işi beraber yapalım’ diyorlar. Altı ay önce proje başlıyor. İşler yapılıyor. Esnafımız faturalarını kesiyor, yaptığı işin bedelini alabilmek için veriyor. ‘Hele bekleyin, hak ediş almadık. Alınca vereceğiz’ diyorlar. Bir ay geçiyor, iki ay geçiyor, üç ay geçiyor, altı ay geçiyor, para yok. En sonunda esnaf ana firmanın kapısını çalıyor, ‘biz paramızı alamıyoruz, bu işin sahibi sizsiniz. Sizin iş verdiğiniz firmalar bizim paramızı ödemiyorlar’ diyorlar. Ana firma diyor ki; ‘beni ilgilendirmiyor. Gidin derdinizi Marko Paşa’ya anlatın. Biz bu dertlerle ilgilenmiyoruz. Biz sizin paranızı ödeyemeyiz’.”
“SSK VE VERGİ EKSİK YATIRARAK DEVLETİ ZARARA UĞRATIYORLAR”
Ateş, yüklenici firmanın SGK ve vergi yönünden devleti zarara uğrattıklarını iddia ederek, şunları söyledi:
“Bir uyanıklık daha yapıyorlar. Ne yapıyorlar biliyor musunuz; kendi makinesiyle çalışan, buradaki operatörlerimizi, iş makinesi esnafını sanki kendi işçisiymiş gibi sigortalı gösterip, asgari ücret üzerinden sigortalı gösteriyorlar. Böylece hem devletin vergi ve sigortasını eksik yatırarak devleti zarara uğratıyorlar, hem de asgari ücretle parasını ödediği adama ‘senin benden alacağın yok’ diyorlar. Bir; o ana firmanın yetkilileri, aklınızı başınıza alın. İki; bu kenti sahipsiz bırakan, başta iktidar partisinin yetkilileri, Büyükşehir Belediye Başkanı, altyapıda siz paydaşsınız. Her ne kadar İller Bankası bu işin sorumluluğundaysa da Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Çevre, Şehircilik Bakanlığı bu işin paydaşı. İnsanların ailesi var, çoluğu çocuğu var. Altı aydır bu insanlar evine ekmek götüremiyor. Bir an önce bu esnafın sıkıntı ve sorunlarının çözülmesiyle ilgili gerekli adımların atılmasını istiyorlar. Biz bu işin peşini bırakmayacağız, bu işin takipçisi olacağız.”
İş Makinesi Operatörleri Dernek Başkanı Ahmet Sert ise hak edişlerin ve faturaların aylarca geciktiğini söyledi:
“Burada ay sonu geldiğinde, hak ediş ya da fatura söz konusu olduğunda, işte hak edişten, kabulden, yer tesliminden, kaynakların geciktiği gerekçesiyle birkaç ay oyalama yapılıyor. Arkadaşlarımız tabii bu arada içeride çalıştıkları için, bir iki aylık alacakları olduğundan işi bırakamıyorlar. ‘Acaba bu ay mı düzelir, bu ay mı ödenir’ diye bekliyorlar. Yukarıdan ana firma yetkilileri, ‘tamam, biz de biliyoruz. Ödemeniz var, biz buradayız, halledilecek’ gibi taahhütlerde, vaatlerde bulunuyorlar. Esnaf arkadaşlarımız çalışanlarının, sanayinin, kendi giderlerinin, dolayısıyla KDV’den oluşan vergilerini, peşin vergiyi derken, maliyeye ödemeleri gereken rakamları da ödüyorlar. Ayrıca, yine bir kısım taşeronun ana firmalardan birkaç tanesi kendi bünyesindeki makineleri sözde taşeronlara kiraya veriyor. Bu arkadaşlarımız da o taşeron ortadan kaybolduğu için, yarım kalan işi ay sonu tamamlayıp hak ettikleri hak edişi alabilmek adına, ana firmanın bünyesinde olan birkaç tane makinenin giderlerini, burada lojman kirası gibi ödemeleri bizzat kendi ceplerinden karşılıyorlar. Yani hak edişin dışında ayrıca buraya bir sermaye de harcıyorlar.”
“MUHATAP BULAMIYORUZ”
8 – 9 gündür süren görüşmelerin sonuçsuz kaldığını dile getiren Sert, “Nihayetinde bu görüşmeler ana firmalarla sürdürülüyor, ama muhatap bulunamıyor. Ben şahsen sektörün temsilcisi olarak, arkadaşlarımın derdine derman olmak, onlara ortak olmak adına buraya geldim. Sekiz dokuz gündür buradayız. Dolayısıyla ana firmalar, ulaşabildiğimiz sözde taşeronlar, yetkili kurumlar, müşavirlik firmaları, İller Bankası’na kadar bu durumu resmi olarak ilettik, müracaatlarımızı yaptık. Ancak esnafımızın son anda çekleri dönen arkadaşlarımız var. Borçlarından dolayı çalışanlarıyla sıkıntı yaşayan esnaflarımız var. Biz ekmeğimizin peşindeyiz” diye konuştu.
