Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) Başkanı Nikos Hristodulidis’in Beyrut ziyareti sırasında, 2007’de imzalanan ancak Lübnan Meclisi tarafından onaylanmayan Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) anlaşmasının güncellenmiş hali imzalandı. Anlaşma Akdeniz’de olası açık deniz gaz sahalarının araştırılmasının ve enerji iş birliğinin önünü açmayı hedefliyor.
Anlaşmada, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi kapsamında taraf ülkeler olan GKRY ve Lübnan’ın “ortay hat” yöntemini esas aldığı belirtildi. Ortay hat, Rum Yönetimi’nin daha önce Mısır ve İsrail ile yaptığı benzer deniz yetki alanı anlaşmalarında da temel alınmıştı.
Yeni anlaşmada, Lübnan-İsrail arasındaki sınır ve Lübnan-Suriye arasındaki kuzey sınırı referans noktası alınarak MEB sınırları yeniden tanımlandı. Ayrıca, Güney Kıbrıs, Lübnan ve Suriye deniz alanlarının kesiştiği üçlü sınır noktasının belirlenmesini sağlayacak bir düzenleme de metne eklendi. İmza töreni sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında, iki lider enerji alanında iş birliği mesajları verdi. GKRY lideri Hristodulidis, anlaşmayı “stratejik öneme sahip bir dönüm noktası” olarak nitelendirdi ve şu ifadeleri kullandı: “Bugün, bu çok önemli anlaşmanın imzalanmasıyla güçlü bir siyasi mesaj veriyoruz. Bu anlaşma, Doğu Akdeniz’de enerji iş birliği potansiyelini güçlendiriyor.”
Lübnan Cumhurbaşkanı Avn ise, “Kıbrıs ile birlikte başaramayacağımız bir şey yok,” ifadelerini kullandı. Avn, artık deniz yetki alanlarının belirlendiğini ve bu sayede iki ülke arasında deniz arama faaliyetlerini kolaylaştıracak ikili iş birliklerinin önünün açıldığını kaydetti. Açıklamasında, “Bu anlaşma kimseye karşı değildir, kimseyi dışlamıyoruz. Aksine, tüm bölgeye yayılmasını arzuladığımız uluslararası iş birliği köprüsünün ilk adımıdır,” dedi.
Avn’ın açıklamalarında en çok dikkat çeken ise, Rum mevkidaşına hitaben söylediği, “Dostum Nikos, bu anlaşmanın bu noktaya gelmesinde gösterdiğiniz çaba için teşekkür ederim,” sözlerinin ardından gelen, “Yaşasın Kıbrıs, yaşasın Lübnan!” ifadesi oldu.
Yeni anlaşma, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi kapsamında GKRY ve Lübnan’ın “ortay hat” yöntemini esas alarak sınırlarını belirlediği teknik bir düzenlemeyi içeriyor. Anlaşmaya göre, Lübnan-İsrail kuzey sınırı ile Lübnan-Suriye sınırı referans alınarak deniz sınırı belirlendi. Ayrıca Güney Kıbrıs, Lübnan ve Suriye deniz yetki alanlarının kesiştiği üçlü noktada uzlaşmayı kolaylaştıracak bir düzenleme de metne dahil edildi.
GKRY Hükümet Sözcüsü Konstantinos Letimbiotis, “Bu anlaşma yaklaşık yirmi yıldır çözülemeyen bir konuyu kapatıyor ve Doğu Akdeniz’deki dengelerde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin istikrarlı ve güvenilir bir aktör olduğunu teyit ediyor,” açıklamasında bulundu.
Taraflar yalnızca deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasında değil, enerji alanında iş birliği potansiyelinin geliştirilmesinde de uzlaşı sağladı. Bu kapsamda, Güney Kıbrıs ve Lübnan, elektrik bağlantısı kurulması yönünde fizibilite çalışması için Dünya Bankası’na ortak başvuruda bulundu. Cumhurbaşkanı Hristodulidis, bu projenin bölgede enerji çeşitliliği ve güvenliğine katkı sunacağını vurguladı.
Ayrıca görüşmelerde, Lübnan’ın Avrupa Birliği ile ilişkileri de ele alındı. Güney Kıbrıs, AB’nin Lübnan’la daha yakın iş birliği kurmasını desteklediğini belirtti. Ocak 2026’da Güney Kıbrıs’ın AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı devralacak olması da bu iş birliğini derinleştirme fırsatı olarak değerlendiriliyor.
