Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında 25 Eylül 2025’te Beyaz Saray’da yapılan görüşme, Ankara-Washington ilişkilerinde dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Türkiye’nin 2019’dan bu yana karşı karşıya kaldığı yaptırımların kaldırılacağına dair beklentiler artarken, kulislere yansıyan iddialar sürecin sanılandan daha karmaşık olduğunu gösteriyor.
Middle East Eye’ın (MEE) aktardığına göre, Türkiye’nin Boeing’ten 150 yolcu uçağı satın alma taahhüdü ve imzalanan 20 yıllık doğalgaz anlaşması, yaptırımların kaldırılması için yeterli görülmedi. Kaynaklara göre Trump yönetimi, Ankara’dan Rus petrol alımlarını sonlandırmasını istedi. Oval Ofis’teki görüşmenin ardından Trump, Erdoğan’a doğrudan Rus petrolünü durdurma çağrısı yaptığını belirterek, bu konunun S-400 alımıyla aynı başlık altında ele alındığını söyledi.
ABD’li yetkililer, Kongre’nin onayını gerektiren Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası (NDAA) kapsamındaki yaptırımların kaldırılmasının başkanlık muafiyetine tabi olmadığını, bu nedenle sürecin zor olduğunu Ankara’ya iletti. Trump’a yakın çevrelerden aktarılan bilgilere göre ise Washington, Türkiye’nin Rus petrolünü kesmesi halinde CAATSA yaptırımlarında daha hızlı ilerleyebileceğini bildirdi.
Reuters’ın LSEG verilerine göre, Türkiye Hindistan’ın ardından Rus Ural petrolünü deniz yoluyla en çok ithal eden ikinci ülke konumunda bulunuyor. Haziran ayında Türk özel şirketleri 1,6 milyon ton ham petrol satın alarak 2024 Mayıs’tan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Ancak ithalatın önümüzdeki dönemde aylık 1,2 milyon tona düşmesi bekleniyor. Trump, NATO ülkelerinin Rus enerjisini bırakması için Genel Kurul’da açıkça çağrı yaparken, Slovakya ve Macaristan gibi ülkeler de benzer şekilde Rus hidrokarbonlarına bağımlı.
Eski bir ABD’li yetkili, Trump’ın savunma sanayii pazarlığını enerji konusuna taşıdığını belirterek, “Türkiye Rus petrol alımlarını gözden geçirmedikçe yaptırımlar konusunda ilerleme olmayacak” dedi. Aynı kaynağa göre Washington, Rus gazı yerine petrol ithalatının kesilmesini şart koştu; zira Türkiye enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde 25’ini Rus gazından karşılıyor.
Öte yandan, Ankara’nın ABD ile imzaladığı 60 milyar doları aşan enerji ve havacılık anlaşmalarına rağmen Türkiye’nin 100 adet F110 tipi F-16 motoru satın alma talebi hâlâ onaylanmadı. KAAN savaş uçağının prototiplerinde kullanılan bu motorlar, ilk seri üretim için de hayati önem taşıyor. Yerli üretim TF35000 motorunun ise en erken 2030’da hazır olması bekleniyor.
Trump, görüşmenin ardından Erdoğan’ın Rus petrol alımını durduracağına inandığını ifade etti. Konuya yakın diplomatik kaynaklar, somut bir ilerleme görülmesi halinde yaptırımların birkaç ay içinde kaldırılabileceğini öne sürdü. Ancak mevcut durumda, Türkiye’nin Rus petrolündeki pozisyonu KAAN için kritik F-16 motorlarının geleceğini doğrudan etkiliyor.
