Sudan’da Nisan 2023’te başlayan iç savaş, yabancı kaynaklı gelişmiş silahların devreye girmesiyle yeni bir aşamaya geçti. Washington Post’un ulaştığı belgelere ve uzman raporlarına göre RSF’nin elinde Çin üretimi hava savunma sistemleri, omuzdan atılan füzeler ve Husi tarzı insansız hava araçları bulunuyor. Uzmanlar, bu durumun çatışmaları uzatarak milyonlarca insanı yerinden ettiğini ve tüm bölgeyi istikrarsızlığa sürüklediğini ifade ediyor.
Başkent Hartum’da RSF’ye ait terk edilmiş mühimmat depolarında yapılan incelemelerde SA-7 tipi MANPADS, tanksavar füzeleri, jammer cihazları ve henüz ambalajı açılmamış mühimmat ele geçirildi. Sudanlı yetkililer, RSF’nin Çin yapımı FK-2000 kısa menzilli hava savunma sistemini kullandığını açıkladı. Sosyal medyada yayımlanan görüntüler de bu tespiti doğrular nitelikte. Conflict Armament Research adlı silah izleme kuruluşu, RSF’den ele geçirilen 19 hava savunma füzesinin Çin ve Bulgaristan üretimi olduğunu duyurdu.
Silahların ülkeye girişi ise tartışma konusu. RSF’ye ait mühimmatlarda Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) bağlantılı işaretler bulundu. BM raporlarına göre Bulgaristan’da üretilen ve BAE’ye ihraç edilen mühimmatların bir kısmı Sudan’a ulaştı. Sudanlı yetkililer, RSF’nin BAE üzerinden destek gördüğünü öne sürerken, Abu Dabi yönetimi iddiaları kesin bir dille reddetti.
Sudan ordusu ise Türkiye’den aldığı insansız hava araçlarını sahada kullanıyor. Ancak RSF güçleri son aylarda bu araçlardan birkaçını düşürdüklerini iddia etti. Uzmanlar, bunun RSF’nin daha gelişmiş hava savunma sistemlerine eriştiğine işaret edebileceğini söylüyor.
Çatışmaların insani boyutu giderek ağırlaşıyor. BM, Sudan’daki durumu dünyanın en büyük insani krizi olarak tanımlıyor. ABD’nin özel Sudan temsilcisi, Mayıs 2024 itibarıyla ölü sayısının 150 bin civarında olduğunu açıklamıştı. Açlık, kolera salgını ve özellikle El Fashir kentinde yüz binlerce kişinin açlık tehlikesiyle karşı karşıya olduğu belirtiliyor. Hastanelerin hedef alındığı, sivillerin sistematik şiddete uğradığı ve çocukların zorla savaştırıldığı raporlara yansıdı.
ABD Senatosu üyeleri Jeanne Shaheen ve Chris Van Hollen, Sudan’a yönelik silah akışının durdurulması için uluslararası topluma çağrıda bulundu. Öte yandan, RSF’nin elinde Yemen’deki Husilerin kullandığına benzer intihar dronlarının bulunması, Kızıldeniz üzerinden işleyen olası kaçakçılık hatlarını gündeme getirdi. Uzmanlar, bu tür silahların devlet dışı gruplarca kullanılmasıyla birlikte gelecekteki çatışmaların kontrolünün daha da zorlaşacağı uyarısında bulunuyor.
