Tuğçe ÇELİK
Kültür ve sanat emekçileri iktidarın artan baskı ve sansür uygulamalarına karşı var olma mücadelesi veriyor. Bununla beraber ülkede derinleşen ekonomik kriz, yoksullaşma, iptal edilen ya da yasaklanan etkinlikler, daralan iş piyasası gibi zorluklarla da mücadele eden emekçiler mesleki örgütlenmeye dair de türlü sorunlar yaşıyor. Kültür sanat emekçilerinin sendikal örgütlenme ve mücadelesinin önemini uzmanlarla konuştuk.
SESİMİZİ ÇIKARMALIYIZ
Oyuncular Sendikası’ndan Set Birimi Sorumlusu Cem Yiğit Üzümoğlu, pek çok oyuncunun genel politik ahval içerisinde ‘sivrilen kişi’ gibi görünme korkusu yaşadığını belirtti. Üzümoğlu şunları söyledi: “Kısıtlı çalışma imkânı bulan yüzlerce oyuncu için ‘ya başıma bir şey gelirse’ endişesi ve örgütlenmenin iktidarlar tarafından olumsuz yapılarla ilişkilendirilmesi oyuncuların örgütlenmeden kaçınmalarının sebepleri.”
Sansür ve baskıya karşı meslek birliklerinin önemine vurgu yapan Üzümoğlu,”Seslerimizi sağduyu, sabır ve metanetle duyurmamız gerekiyor. Sansüre, baskıya ve mücadele edeceğimiz her şey için birlikte hareket etmek önemli. Aynı sorunları hepimiz yaşıyoruz, benim başıma gelen şeyin endişesini diğer meslektaşım içinde taşıyor. Yalnız olmadığımızı görmemiz için birlik olmalıyız” dedi.
BİRLİK OLMA ZAMANI
Sinema, Reklam, Dizi ve TV Programı Çalışanları Sendikası Genel Sekreteri Damla Kırkali, sektörde usulsüzlüklerin ve derinleşen ekonomik krizin emekçileri olumsuz etkilediğine dikkat çekti. Kırkali “Dijital platform projelerinin artmasıyla ekip ve ekipman bulmanın zor olduğu yakın geçmişten bir anda geldiğimiz noktada, keskin bir düşüş gösteren iş hacmi sektörü etkiledi. Bu da, sektör çalışanlarında hayatta kalma refleksinin, örgütlenmenin ve hak temelli çalışma koşulları için mücadele etmenin önüne geçmesine neden oluyor. Sigortalılık, sözleşmeli çalışma, çalışma süreleri ve iş güvenliği gibi konular yapımcılar tarafından azalan iş imkânları ve enflasyon gerekçesiyle iyice ihmal ediliyor. Oysa şimdi her zamankinden fazla birlik olma zamanı. Ortak hareketin sendikal alanda ne denli güçlü olduğunu, üretim üzerinde büyük etki yarattığını Amerika’daki grevlerden görüyoruz. İçinde olduğumuz zorlu koşulların üstesinden gelmek adına Güncel Çalışma İlkeleri Rehberi ve Taban Ücret çalışmalarımızı yoğunlaştırdık” diye konuştu.
YASAYA İHTİYACIMIZ VAR
Müzik ve Görsel Sanatlar Sendikası Genel Başkanı Fatih Özakoğlu, AKP’nin sanatçılara yönelik baskıyı artırdığına dikkat çekerek “Kültür sanat emekçilerinin boğuştuğu tek sorun bunlar değil” dedi. Sanat emekçilerinin işçi ve esnaf arasında kaldığının altını çizen Özakoğlu “Müzik ve eğlence sektöründe geçici istihdama dayanan çalışma modeli sanatçıların yaşadığı güvencesizliği besliyor. Sanat Meslek Yasası’na olan ihtiyaç günden güne büyüyor. Avrupa’da sanatçıları güvencesizliğe karşı koruyan yasalar, fonlar mevcut. Bu yasaların uygulanmasını sağlayan sanatçı örgütlenmeleri var. Kültür sanat emekçilerinin maruz kaldıkları güvencesiz çalışma ve yaşam koşullarından kurtulmasının yolu bir araya gelmek ve ortak taleplerle emek mücadelesinin taşlarını döşemekten geçiyor. Güçlü bir örgütlenme geleneği yaratabilirsek iktidarın kolaylıkla baskı uygulayamayacağı bir dayanışmanın koşullarını da yaratabiliriz.”
∗∗∗
SANATÇI ÖRGÜTLERİ GERİ ADIM ATTIRDI
Sanatçı örgütlenmelerine dünyadan bazı örnekler şu şekilde:
• Fransa’da, performans sanatçılarını işsizlik zamanlarında koruyan ‘intermittents du spectacle’ yasası var. Sanatçılar bu yasaya göre, işsiz ve düzensiz gelirle geçirdikleri zamanlarda işsizlik sigorta fonundan kendileri için ayrılan paydan günlük katkı alıyorlar; fonun finansmanı işverenlerden sağlanıyor. 2003’te Fransız hükümeti emeklilik reformu içerisinde bu fonda kesinti yapmak istediğini açıkladı. Sanatçılar ise 100 bin kişinin katıldığı bir grev düzenledi ve 650’den fazla festival iptal edildi. Hükümet geri adım attı.
• İngiltere’de müzik ve sahne sanatçılarının örgütü Musicians Union’ın 36 bin üyesi var. Bu güçlü örgütlenme müzisyenler için taban ücret ve sosyal güvence gibi avantajlar sağlıyor.
• Güçlü bir sanatçı örgütlenmesi İrlanda’da mevcut (MUI). İrlanda hükümeti pilot bir uygulama olarak 2022’de başlattığı sanatçılar için ‘temel gelir’ uygulamasını kalıcı hale getirdiğini açıkladı.
