Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, ‘Mülkiyet ve Adil Yargılanma Hakkı Kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Uygulamalarında Güncel Meseleler’ konulu programın açılışında konuştu. Özkaya, bireysel başvuru istatistiklerini açıkladı.
Anayasa Mahkemesi ile Türkiye Adalet Akademisi ortaklığında hakim ve savcılara yönelik düzenlenen eğitim programları kapsamında ‘Mülkiyet ve Adil Yargılanma Hakkı Kapsamında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Uygulamalarında Güncel Meseleler’ konulu program bugün Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, Adalet akademisi Başkanı Bekir Altun, İstanbul Valisi Davut Gül, İBB Başkanvekili Nuri Aslan, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Hakimi Prof. Dr. Saadet Yüksel, Malta Hakimi Lorraine Schembri Orland, ve Macaristan Hakimi Peter Paczola ve çok sayıda yargı mensubunun katılımı ile gerçekleşti. Programda konuşan Özkaya, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olma sürecini hatırlatarak, “Ülkemiz, bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlükleri ihtiva eden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne 1954 yılında taraf olmuş Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuru hakkını 1987’de, Mahkemenin kararlarının bağlayıcılığını ise 1990 yılında kabul etmiştir. Bu gelişmelerin ardından 2004 yılında başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere, Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelere üstünlük tanıyan anayasa değişikliğini gerçekleştirmiştir” dedi.
“ANAYASA MAHKEMESİ, HUKUK DEVLETİNİN GÜÇLENMESİNDE TEMEL AKTÖR HALİNE GELDİ”
Bireysel başvurunun 2012’den bu yana Türkiye’de temel hak ve özgürlüklerin korunmasında hayati rol oynadığını vurgulayan Özkaya, “Bildiğiniz üzere bireysel başvuru kurumu, 2012 yılından bu yana ülkemizde temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından hayati bir rol üstlenmiştir. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru yoluyla yalnızca bireylerin hak ihlallerine karşı başvurduğu bir merci değil aynı zamanda hukuk devletinin güçlenmesine katkıda bulunan temel bir aktör haline gelmiştir. Bu yönüyle bireysel başvuru, hem bireylerin hak arayışına doğrudan hizmet etmekte hem de hukuk düzenimizin senkronize bir şekilde gelişimini desteklemektedir” diye konuştu.
“2012 TARİHİNDEN BUGÜNE 81 BİN 481 İHLAL KARARI VERİLMİŞTİ”
Özkaya, “Bireysel başvuru sistemi kapsamında bugüne kadar Mahkememize yaklaşık 700 bin başvuru yapılmış, bu başvurularda insan hakları yargısında çok sayıda ve çok önemli kararlar verilmiş, binlerce hak ihlali giderilmiş, anayasal ilkelerin daha görünür ve işlevsel hale gelmesine vesile olunmuştur. Bu yönüyle bireysel başvuru, Anayasa’nın yaşayan bir metin olmasına imkan veren, dinamik ve dönüştürücü bir mekanizma niteliğini haiz olmuştur. Bu bağlamda 23 Eylül 2012 tarihinden bugüne kadar makul sürede yargılanma hakkı dahil toplam 81 bin 481 ihlal kararı verilmiştir. 2024 yılı verileri itibarıyla da yalnızca bir yıl içinde yapılan 70 bin başvuruya karşılık, Mahkememizce yaklaşık 67 bin başvuru sonuçlandırılmış ve aynı dönemde 5 bin 551 ihlal kararı verilmiştir. Bugüne kadar verilen toplam ihlal kararlarından icra süreci devam edenlerin sayısı 75’tir. Şüphesiz bu tablo, bireysel başvuru yolunun vatandaşlarımızın temel hak ve özgürlüklerini korumada ne denli önemli bir işlev üstlendiğinin açık bir göstergesidir. Dolayısıyla gönül rahatlığıyla ifade edebiliriz ki, Anayasa Mahkemesi, Yüce Milletimizin 2010 yılında verdiği yetkiye dayanarak hayata geçirilen bireysel başvuru sistemini büyük bir kararlılıkla ve başarıyla uygulamaya devam etmektedir” dedi.
