Kreş, yaşlı ve engelli bakımının piyasaya ve haneye bırakıldığı düzende, ekonomik kriz derinleştikçe hem ücretli emek hem de karşılıksız ev içi bakım yükü kadınların sırtında ağırlaşıyor. İktidarın ‘aile’ vurgusunun artmasıyla birlikte, kadınların ‘ailevi nedenler’ gerekçesiyle işgücü piyasasından çekilişi de dikkat çekici biçimde yükseliyor. TÜİK’in bu yılın üçüncü çeyreğine ait verileri, iktidarın “aileyi merkeze alan” politikalarının kadınlar açısından nasıl bir tablo yarattığını çarpıcı biçimde ortaya koyuyor.
TÜİK verilerine göre işgücüne dahil olmayan kadınların sayısı geçen yılın üçüncü çeyreğine göre 295 bin kişi artarak 21 milyon 190 bine ulaştı. Bu kadınların yüzde 39,5’i eğitim, emeklilik veya çalışamaz durumda olduğu için işgücüne dahil olmuyor. Ancak yüzde 44,7’si ev işleri ve ailevi nedenlerden dolayı işgücüne dahil edilmiyor. Sayıları 9 milyon 480 bin kişiyi bulan bu kadınların 5 milyon 388 binini ev işleri ile meşgul olanlar, 3 milyon 947 binini ise ailevi ve kişisel nedenlerden dolayı işgücüne dahil olmayanlar oluşturuyor.
Ev işleri ile meşgul olduğu için işgücüne dahil edilmeyen kadınların sayısı son yıllarda azalırken ailevi nedenler öne çıkıyor. 2021 yılının üçüncü çeyreğinde 2 milyon 175 bin olan ailevi ve kişisel nedenlerle çalışmayan kadınların sayısı, son beş yılda yüzde 81,5 artarak 3 milyon 947 bine yükseldi. Her yıl daha fazla kadının işgücü dışında bırakılma nedeni doğrudan “ailevi nedenler” olarak kayıtlara geçiyor.
Ailevi ve kişisel nedenlerle işgücünden kopan kadınların en yoğunlaştığı yaş aralığının 30–34 olması da dikkati çekici bir veri olarak öne çıkıyor. Mesleki birikimin, kariyer sıçramalarının, gelir artışının en yoğun olduğu yaş grubunda olup ailevi nedenler gerekçesiyle işgücüne dahil olmayan kadınların sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 80 bin kişi artarak 734 bine ulaştı. 20-25 yaş grubunda 651 bin, 35-39 yaş grubunda ise 602 bin kadın çalışmak istemesine karşın ailevi engellerle çalışamıyor.
540 BİN KADIN BAKIM İÇİN İŞTEN AYRILDI
TÜİK verilerine göre bu yılın üçüncü çeyreğinde işgücüne dahil edilmeyen kadınların 540 bini, işinden ailesindeki çocuk veya yetişkin bakımı nedeniyle ayrılmak zorunda kaldı. Bu kadınların 371 binini 25–39 yaş arasındaki genç kadınlar oluşturuyor. Aynı gerekçe ile işgücüne dahil olmayan erkeklerin sayısı ise yalnızca 33 bin olarak hesaplandı.
Öte yandan işgücüne dahil olmayan kadınların 8 milyon 139 bininin daha önce hiç çalışmamış olması da tablonun bir diğer boyutunu oluşturuyor. Eğitim, istihdam ve sosyal hayata katılımın önüne yerleştirilen aile ve bakım engelleri, kadınları erken yaşlardan itibaren ‘eş’, ‘anne’ ve ‘bakıcı’ kimliklerine kilitliyor.
